“Als ik zing, gooi ik alles eruit!”
Voorafgaand aan de concertserie Vergeten van het Nederlands Kamerkoor verzorgt zangeres Maartje de Lint de training Zingen in de zorg bij dementie. Zorgprofessionals leren hoe zij met zang de kwaliteit van leven van hun cliënten kunnen vergroten. We liepen een middag mee.
Door: Erik Zwiers
De medewerkers van verzorgingshuis Zuydtwijck zitten in tweetallen tegenover elkaar en kijken elkaar in de ogen. In het eerste uur besteedt Maartje aandacht aan de theorie van zingen met mensen met dementie. Tijdens de eerste twee trainingssessies werd aandacht besteed aan de werking van muziek in het brein en waarom favoriete liedjes van vroeger zo waardevol zijn. “Die kennen zij nog en roepen herinneringen op aan gebeurtenissen of perioden uit het verleden. Dat is een goede aanleiding om met elkaar tot gesprek te komen”, vertelt Maartje. “Maar het begint met contact maken.”
Activiteitenbegeleidster Jolanda steekt een hand omhoog. Haar collega spiegelt iedere beweging die Jolanda maakt. Een ander koppel streelt elkaars armen en schiet in de lach. “Goed zo!”, moedigt Maartje aan. “Zo laat je merken dat je de ander ziet. Zonder woorden vertel je dat je er voor die ander bent. Dat geeft vertrouwen.”
Na een kwartiertje oefenen merken de deelnemers dat non verbaal contact maken meteen al een band schept. “Gek eigenlijk”, zegt Jolanda. “Het voelt alsof je elkaar begrijpt.”
Dat is volgens Maartje de spijker op z’n kop. “De manier waarop iemand beweegt, zegt ook iets over hoe die persoon zich voelt. Door te spiegelen laat je weten dat je het ziet, dat je er aandacht voor hebt.”
“Dan valt er meteen al een hoop spanning weg”, vult Jolanda aan. En dat is precies waar Maartje naartoe wil. Contact maken en ontspannen, want anders kun je niet lekker zingen.
“Ik ben dit niet gewend”, zegt Peter. “Maar ik zie wel dat het werkt. Ik ga het gewoon eens proberen.”
In de praktijk
Na het theoretisch gedeelte is het tijd voor de praktijkoefening. Terwijl pianist Wim Veenhof wat vrolijke melodieën speelt, komen vijftien bewoners de recreatiezaal binnen. Sommigen kijken afwachtend om zich heen. Ze hebben geen idee wat hen te wachten staat. Als een van de laatsten komt Marina in haar rolstoel binnen. Ze begint direct te zingen. Maartje neemt haar beide handen in de hare. “Heb je er zin?” Dat heeft ze zeker. “Als ik zing dan gooi ik alles eruit!”, zegt de vrolijke dame en steekt lachend beide armen in de lucht.
“Vlieg met me mee”, begint Maartje en zingt iedereen persoonlijk toe terwijl ze ze even aanraakt. Eerst verschijnt er een twinkeling in de ogen, dan krult een glimlach rond de mond en in een mum van tijd zingt iedereen uit volle borst mee.
“U bent toch óók wel eens verliefd geweest?”, vraagt een van de deelnemers aan de mevrouw naast haar nadat ze Een beetje verliefd hebben gezongen.
“Ach jawel, maar hij is zoveel weg”, reageert ze somber.
“Maar uw man komt toch nog iedere dag op bezoek?”, probeert ze nog, maar de dame begint nerveus met haar vingers over haar liedboek te wrijven en stapt uit het contact.
“Ik mis hem zo. Dat vind ik niet fijn”, zegt ze voor zich uit starend. Maartje knielt bij de dame neer, pakt haar hand en zingt vrolijk Als ik tweemaal met mijn fietsbel bel. Ze laat zich verleiden en valt Maartje bij: “Nou dan weet je het wel”.
Voorafgaand aan het concert op 14 maart in Ede, zal Maartje een presentatie geven. Activiteitenbegeleidster Jolanda zal vertellen over de effecten van de training in verzorgingshuis Zuydtwijck in Leiden.
Kijk voor alle informatie over Maartje de Lint en haar werk op haar website: www.maartjedelint.nl.
Kaarten voor Vergeten zijn verkrijgbaar via deze link.
